Chomsky nie tylko zdefiniował typy gramatyczne, ale także wniósł znaczący wkład w zrozumienie języka z perspektywy kognitywnej i teoretycznej.
W 1950 roku Chomsky zaproponował nowy sposób myślenia o przyswajaniu języka i przeciwstawił go behawioryzmowi Skinnera. Ludzie nabywają język poprzez nieświadome przechowywanie informacji w mózgu, które mogą być później wykorzystywane do wielu rodzajów komunikacji pisemnej i ustnej. Zdolność do nauki języków jest wrodzoną umiejętnością, która składa się z dwóch części:
- Urządzenie do akwizycji języka (ang. Language acquisition device – LAD) jest hipotetycznym mechanizmem poznawczym lub strukturą umysłową. Jest częścią ogólnego systemu poznawczego i wrodzonej zdolności do przyswajania języka.
- Gramatyka uniwersalna (ang. Universal Grammar – UG) odnosi się do wrodzonych zasad językowych lub struktur wspólnych dla wszystkich języków ludzkich, takich jak biologiczne kategorie gramatyczne (takie jak rzeczowniki lub czasowniki), które ułatwiają cały proces rozwoju języka u dzieci i ogólne przetwarzanie języka u dorosłych. Urządzenie do akwizycji języka umożliwia skuteczne działanie gramatyki uniwersalnej.
Pomyśl o tym jak o gramofonie. LAD jest igłą, podczas gdy UG jest płytą winylową.
W tym ujęciu język zasadniczo różni się od rzeczy kulturowej, takiej jak jedzenie nożem i widelcem. Język jest tak samo nieodłączny dla ludzi, jak chodzenie na dwóch nogach.
Jest to tak zwana teoria natywizmu.