Pamiętam, jak podczas mojej pierwszej wizyty w Mediolanie próbowałam kupić bilet na metro. Kasjerka zapytała: “Quanti biglietti vuoi?” (Ile biletów chcesz?). Odruchowo chciałam odpowiedzieć, ale… jak to było po włosku? Zamiast poprawnie powiedzieć “due biglietti” (dwa bilety), pomogłam sobie językiem angielskim. Z pomocą przyszła sympatyczna starsza pani, która szepnęła mi poprawną formę. Od tego momentu wiedziałam, że liczebniki to podstawa, której nie można zignorować.
Liczebniki to podstawa w każdym języku. Pozwalają nam liczyć, określać wiek, mówić o godzinach, datować wydarzenia czy robić zakupy. Ucząc się włoskiego, warto zacząć od najprostszych form, które z czasem staną się nieodłącznym elementem codziennej komunikacji. W tym artykule dowiesz się, jak wyglądają włoskie liczebniki, jak je poprawnie stosować oraz poznasz praktyczne przykłady.
Jak brzmią liczebniki po włosku?
Zacznijmy od podstawowych liczebników od 0 do 20, które należy opanować na samym początku:
| Włoski | Polski |
|---|---|
| zero | zero |
| uno | jeden |
| due | dwa |
| tre | trzy |
| quattro | cztery |
| cinque | pięć |
| sei | sześć |
| sette | siedem |
| otto | osiem |
| nove | dziewięć |
| dieci | dziesięć |
| undici | jedenaście |
| dodici | dwanaście |
| tredici | trzynaście |
| quattordici | czternaście |
| quindici | piętnaście |
| sedici | szesnaście |
| diciassette | siedemnaście |
| diciotto | osiemnaście |
| diciannove | dziewiętnaście |
| venti | dwadzieścia |
Liczebniki od 21 do 100
Od liczby 21 wzwyż liczebniki tworzy się poprzez połączenie liczby dziesiątek z jednościami. Uwaga: gdy liczba jedności to uno lub otto, zanika ostatnia samogłoska w liczbie dziesiątek. To dlatego, że nie ciężko jest wymówić dwie samogłoski obok siebie, nie powiesz więc “trentauno”, tylko trentuno. Więcej o wymowie w języku włoskim dowiesz się po przeczytaniu tego artykułu.
| Włoski | Polski |
|---|---|
| ventuno | dwadzieścia jeden |
| ventidue | dwadzieścia dwa |
| ventotto | dwadzieścia osiem |
| trenta | trzydzieści |
| trentuno | trzydzieści jeden |
| trentadue | trzydzieści dwa |
| quaranta | czterdzieści |
| quarantotto | czterdzieści osiem |
| cinquanta | pięćdziesiąt |
| cinquantuno | pięćdziesiąt jeden |
| sessanta | sześćdziesiąt |
| sessantatre | sześćdziesiąt trzy |
| settanta | siedemdziesiąt |
| settantanove | siedemdziesiąt dziewięć |
| ottanta | osiemdziesiąt |
| ottantacinque | osiemdziesiąt pięć |
| novanta | dziewięćdziesiąt |
| novantasei | dziewięćdziesiąt sześć |
| cento | sto |
Liczebniki powyżej 100
| Włoski | Polski |
|---|---|
| cento | sto |
| duecento | dwieście |
| duecentocinquantasette | dwieście pięćdziesiąt siedem |
| cinquecento | pięćset |
| seicentotrenta | sześćset trzydzieści |
| mille | tysiąc |
| duemila | dwa tysiące |
| un millione | milion |
| tre millioni | trzy miliony |
| un miliardo | miliard |
Jak używać liczebników w praktyce?
Liczebniki przydadzą się w przeróżnych sytuacjach, a jako że największe efekty przynosi nauka za pomocą całych zdań, zebrałam najczęściej słyszane zdania z użyciem liczebników i podzieliłam je na kategorie.
Rozmawianie o wieku
| Włoski | Polski |
|---|---|
| Quanti anni hai? | Ile masz lat? |
| Ho 25 anni. | Mam 25 lat. |
| Lei ha 17 anni. | Ona ma 17 lat. |
| Lui ha 9 anni? | Czy on ma 9 lat? |
| Non ha ancora 90 anni. | On nie ma jeszcze 90 lat. |
| Abbiamo 30 anni. | Mamy 30 lat. |
| Hanno 45 anni. | Oni mają 45 lat. |
| Tuo fratello ha 12 anni? | Czy twój brat ma 12 lat? |
| Non ho 50 anni, ho 48. | Nie mam 50 lat, mam 48. |
| Lei non ha 20 anni, vero? | Ona nie ma 20 lat, prawda? |
| I miei genitori hanno 60 anni. | Moi rodzice mają 60 lat. |
| Mio nonno ha quasi 80 anni. | Mój dziadek ma prawie 80 lat. |
| Hai 18 anni o più? | Masz 18 lat lub więcej? |
| Non abbiamo ancora 40 anni. | Nie mamy jeszcze 40 lat. |
| Tuo cugino ha 5 anni? | Czy twój kuzyn ma 5 lat? |
| Ha 13 anni e va a scuola. | Ma 13 lat i chodzi do szkoły. |
| Quanti anni ha tua sorella? | Ile lat ma twoja siostra? |
| Ho solo 21 anni. | Mam tylko 21 lat. |
| Loro hanno meno di 10 anni. | Oni mają mniej niż 10 lat. |
| Non ha ancora compiuto 18 anni. | Nie skończył jeszcze 18 lat. |
Rozmawianie o godzinie
| Włoski | Polski |
|---|---|
| Che ore sono? | Która jest godzina? |
| Sono le 8. | Jest ósma. |
| È l’una. | Jest pierwsza. |
| Sono le tre e mezza. | Jest wpół do czwartej. |
| È mezzogiorno. | Jest południe. |
| È mezzanotte. | Jest północ. |
| Sono le cinque e un quarto. | Jest piąta piętnaście. |
| Sono le nove meno dieci. | Jest za dziesięć dziewiąta. |
| A che ora inizia il film? | O której godzinie zaczyna się film? |
| Il film inizia alle sette. | Film zaczyna się o siódmej. |
| Ci vediamo alle sei. | Widzimy się o szóstej. |
| A che ora parte il treno? | O której odjeżdża pociąg? |
| Il treno parte alle otto e mezza. | Pociąg odjeżdża o wpół do dziewiątej. |
| È quasi mezzogiorno. | Jest prawie południe. |
| Sono le dieci di sera. | Jest dziesiąta wieczorem. |
| Sono le due di pomeriggio. | Jest druga po południu. |
| A che ora finisce la lezione? | O której kończy się lekcja? |
| La lezione finisce alle tre. | Lekcja kończy się o trzeciej. |
| Sono le quattro in punto. | Jest równo czwarta. |
| Non è ancora mezzanotte. | To jeszcze nie jest północ. |
To tylko próbka, cały artykuł o godzinach znajdziesz tutaj.
Podawanie dat
| Włoski | Polski |
|---|---|
| Che giorno è oggi? | Jaka jest dzisiaj data? |
| Oggi è il 5 (cinque) maggio. | Dzisiaj jest 5 maja. |
| Il mio compleanno è il 12 (dodici) giugno. | Moje urodziny są 12 czerwca. |
| Siamo nel 2024 (duemilaventiquattro). | Jest rok 2024. |
| Il viaggio inizia il 3 (tre) aprile. | Podróż zaczyna się 3 kwietnia. |
| Oggi è il 15 (quindici) ottobre 2023 (duemilaventitre). | Dzisiaj jest 15 października 2023 roku. |
| Quando è il tuo anniversario? | Kiedy jest twoja rocznica? |
| L’anniversario è il 14 (quattordici) febbraio. | Rocznica jest 14 lutego. |
| Il concerto è il 20 (venti) agosto. | Koncert jest 20 sierpnia. |
| Sono nato il 7 (sette) luglio 1995 mille novecento novantacinque). | Urodziłem się 7 lipca 1995 roku. |
| L’incontro è il 10 (dieci) novembre. | Spotkanie jest 10 listopada. |
| Il Natale si festeggia il 25 (venticinque) dicembre. | Boże Narodzenie obchodzi się 25 grudnia. |
| Oggi è il 2 (due) marzo. | Dzisiaj jest 2 marca. |
| Partiamo il 30 (trenta) aprile. | Wyjeżdżamy 30 kwietnia. |
| La riunione è prevista per il 18 (diciotto) giugno. | Spotkanie jest zaplanowane na 18 czerwca. |
Przeczytaj artykuł o miesiącach i porach roku, żeby swobodnie wypowiadać się na ten temat.
Ustalanie ceny
| Włoski | Polski |
|---|---|
| Quanto costa questo? | Ile to kosztuje? |
| Quanto costa una bottiglia d’acqua? | Ile kosztuje butelka wody? |
| Costa cinque euro. | Kosztuje pięć euro. |
| Quanto costano questi pantaloni? | Ile kosztują te spodnie? |
| Costano trenta euro. | Kosztują trzydzieści euro. |
| Quanto costa un biglietto del treno? | Ile kosztuje bilet na pociąg? |
| Il biglietto costa dieci euro. | Bilet kosztuje dziesięć euro. |
| Quanto paghi per l’affitto? | Ile płacisz za czynsz? |
| Pago settecento euro al mese. | Płacę siedemset euro miesięcznie. |
| Quanto costa un caffè in Italia? | Ile kosztuje kawa we Włoszech? |
| Di solito costa un euro e cinquanta. | Zwykle kosztuje euro pięćdziesiąt. |
| Quanto costa una pizza? | Ile kosztuje pizza? |
| Costa circa otto euro. | Kosztuje około ośmiu euro. |
| A quanto viene tutto? | Ile wynosi wszystko? |
| Viene venti euro in totale. | Wynosi dwadzieścia euro w sumie. |
| Quanto costa una notte in hotel? | Ile kosztuje noc w hotelu? |
| Costa novanta euro a notte. | Kosztuje dziewięćdziesiąt euro za noc. |
| Questo è il prezzo finale? | Czy to jest cena ostateczna? |
| Sì, è il prezzo finale, tasse incluse. | Tak, to cena ostateczna, z podatkami. |
| Quanto costa spedire questo pacco? | Ile kosztuje wysłanie tej paczki? |
| Costa quindici euro per la spedizione. | Koszt wysyłki to piętnaście euro. |
Liczebniki porządkowe
Liczebniki porządkowe wskazują kolejność i tworzy się je poprzez dodanie końcówki -esimo do liczebnika głównego. Uwaga: dla pierwszych kilku liczebników istnieją formy nieregularne:
| Włoski | Polski |
|---|---|
| primo | pierwszy |
| secondo | drugi |
| terzo | trzeci |
| quarto | czwarty |
| quinto | piąty |
| sesto | szósty |
| settimo | siódmy |
| ottavo | ósmy |
| nono | dziewiąty |
| decimo | dziesiąty |
| undicesimo | jedenasty |
| dodicesimo | dwunasty |
Jak zapamiętać liczebniki po włosku?
Zapamiętywanie liczebników po włosku staje się łatwiejsze, gdy używasz ich w codziennych sytuacjach. Możesz:
- Liczyć na głos przedmioty w swoim otoczeniu.
- Powtarzać liczby przy okazji sprawdzania godziny.
- Uczyć się liczebników w kontekście, np. “Ho due gatti e tre cani” (Mam dwa koty i trzy psy).
- Korzystać z aplikacji do nauki języka, takich jak Taalhammer, gdzie możesz dodawać własne fiszki i ćwiczyć liczby w kontekście zdań.
Regularne powtarzanie i praktyczne użycie to klucz do sukcesu. Zacznij od małych kroków, a wkrótce liczby po włosku staną się dla Ciebie naturalne jak liczenie po polsku!
