Jak zamawiać i pić kawę jak prawdziwy Włoch? Sekrety włoskiej kawy

Podczas mojej pierwszej podróży do Włoch, pełna ekscytacji stanęłam przy barze i zamówiłam „latte”. Barista spojrzał na mnie z lekkim uśmiechem i… wręczył mi szklankę mleka. Wtedy po raz pierwszy zdałam sobie sprawę, jak ważne jest, aby znać włoskie zwyczaje kawowe i odpowiednie nazwy kawy. Włosi mają bowiem swoje niepisane zasady dotyczące picia kawy, a ich kultura espresso różni się od tego, do czego jesteśmy przyzwyczajeni w innych krajach. Jeśli planujesz podróż do Włoch, warto znać nie tylko rodzaje kawy, ale także zasady jej picia, aby nie popełnić klasycznej turystycznej gafy.

Spis treści

Rodzaje kawy we Włoszech
Jak zamawiać kawę we Włoszech?
Włoskie zwyczaje związane z piciem kawy
Jak rozmawiać o kawie?

Rodzaje kawy we Włoszech

We Włoszech kawa to coś więcej niż napój – to rytuał, sposób na rozpoczęcie dnia, moment na odpoczynek lub towarzyskie spotkanie. Włoska kultura kawowa jest niezwykle bogata, a rodzajów kawy jest znacznie więcej niż klasyczne espresso. Każdy wariant ma swoje określone miejsce i czas spożycia. Niektóre kawy pija się wyłącznie rano, inne po obiedzie, a jeszcze inne wieczorem. Co więcej, we Włoszech nie znajdziesz ogromnych kaw w kubkach na wynos – tutaj kawa to chwila dla siebie, najlepiej wypita przy barze.

Poniżej znajdziesz najważniejsze rodzaje włoskiej kawy wraz z ich opisem, proporcjami składników i ciekawostkami.

Espresso – król włoskiej kawy

Skład: 25–30 ml mocnej kawy

Espresso to podstawa włoskiej kawy i nieodłączny element codzienności. Jeśli w barze poprosisz po prostu o „un caffè”, dostaniesz espresso – intensywną, aromatyczną kawę podawaną w małej porcelanowej filiżance. Włosi piją espresso przez cały dzień, ale najczęściej po posiłkach, ponieważ espresso zamyka smak i pomaga w trawieniu. Pamiętaj, że w kulturze włoskiej nie dodaje się do niego mleka ani cukru (choć oczywiście można).

Kiedy się pije? O każdej porze dnia, ale najczęściej po posiłku.

Caffè ristretto – jeszcze mocniejsze espresso

Skład: 15–20 ml kawy

Ristretto to krótsza wersja espresso – oznacza to mniej wody i jeszcze większą intensywność smaku. Jest bardziej skoncentrowane i ma mocniejszy aromat. Włosi wybierają je, gdy potrzebują szybkiego pobudzenia, np. rano lub w trakcie pracy.

Kiedy się pije? Najczęściej rano lub jako szybką dawka energii w ciągu dnia.

Caffè lungo – espresso z większą ilością wody

Skład: 50–60 ml kawy

Caffè lungo to espresso z większą ilością wody, dzięki czemu jest nieco łagodniejsze. Nie należy go jednak mylić z americano – tutaj woda przepływa przez kawę podczas ekstrakcji, a nie jest dolewana później. Włoscy smakosze wybierają lungo, jeśli chcą dłużej delektować się kawą.

Kiedy się pije? Często jako zamiennik espresso dla tych, którzy wolą łagodniejszy smak.

Cappuccino – mleczna rozkosz na śniadanie

Skład: 1/3 espresso + 1/3 gorącego mleka + 1/3 mlecznej pianki

Cappuccino to jedno z najpopularniejszych kawowych połączeń na świecie, ale we Włoszech obowiązuje ścisła zasada – cappuccino pije się wyłącznie do pranzo, czyli włoskiego lunchu. Włosi uważają, że mleczna kawa nie powinna być spożywana po posiłkach, ponieważ obciąża żołądek i spowalnia trawienie.

Kiedy się pije? Tylko rano, zazwyczaj do śniadania (np. rogalika cornetto).

Caffè macchiato – espresso z delikatnym mlecznym akcentem

Skład: Espresso + odrobina mleka

Macchiato oznacza „splamione” – w tym przypadku espresso „splamione” odrobiną mleka. To świetny wybór dla tych, którzy nie chcą pić czarnej kawy, ale nie potrzebują pełnego cappuccino. Włosi piją macchiato przez cały dzień.

Kiedy się pije? O każdej porze dnia.

Latte macchiato – odwrotność caffè macchiato

Skład: Duża ilość mleka + kropla espresso

W odróżnieniu od caffè macchiato, tutaj mamy głównie gorące mleko z dodatkiem espresso. Napój ten podawany jest w wysokiej szklance i ma łagodny, mleczny smak.

Kiedy się pije? Głównie rano, choć nie jest tak popularne jak cappuccino.

Caffè corretto – kawa „poprawiona” alkoholem

Skład: Espresso + odrobina alkoholu (najczęściej grappa, sambuca lub likier amaretto)

To espresso z dodatkiem alkoholu, które często spożywa się wieczorem lub po ciężkim posiłku. Nazwa „corretto” oznacza „poprawiony”, ponieważ alkohol dodaje intensywności i charakteru.

Kiedy się pije? Wieczorem lub po obiedzie.

Caffè americano – dla tych, którzy wolą łagodniejszą kawę

Skład: Espresso + gorąca woda

To jedyna kawa, którą podaje się w większej filiżance i która przypomina bardziej klasyczną „czarną kawę”. Włosi rzadko ją piją, ale jest popularna wśród turystów, którzy nie są przyzwyczajeni do intensywnego espresso.

Kiedy się pije? O dowolnej porze, ale głównie wśród turystów.

Caffè d’orzo – alternatywa dla tych, którzy unikają kofeiny

Skład: Kawa jęczmienna zamiast klasycznej kawy

To napój, który wygląda jak kawa, ale nie zawiera kofeiny. Jest robiony z palonego jęczmienia i często wybierany przez osoby unikające kofeiny.

Kiedy się pije? O każdej porze dnia.

Marocchino – idealne połączenie kawy, kakao i mleka

Skład: Espresso + kakao + spienione mleko

To elegancka i słodsza wersja kawy, podawana zazwyczaj w małej szklance. Popularna szczególnie w północnych Włoszech, gdzie dodaje się do niej więcej kakao.

Kiedy się pije? Jako deser lub popołudniowa przekąska.

Deca – bezkofeinowa wersja espresso

Skład: Espresso bez kofeiny

Dla tych, którzy kochają smak kawy, ale nie chcą spożywać kofeiny, istnieje caffè decaffeinato, nazywane po prostu „deca”. To espresso, które smakuje niemal identycznie jak klasyczna kawa, ale nie pobudza tak mocno. Deca to częsty wybór na wieczór lub dla osób, które ograniczają kofeinę ze względów zdrowotnych.

Kiedy się pije? Najczęściej wieczorem lub przez osoby, które unikają kofeiny.

Doppio – podwójne espresso dla miłośników mocnych wrażeń

Skład: Podwójne espresso (50–60 ml)

Dla tych, którym jedno espresso to za mało, istnieje caffè doppio – podwójna porcja kawy. To idealna opcja na poranne pobudzenie lub dla osób, które potrzebują solidnej dawki kofeiny przed pracą. Pomimo większej ilości kawy, doppio nadal zachowuje charakterystyczny, intensywny smak espresso.

Kiedy się pije? Głównie rano lub jako zastrzyk energii w ciągu dnia.

Macchiato freddo – espresso z zimnym mlekiem

Skład: Espresso + zimne mleko

Jeśli klasyczne caffè macchiato to espresso z ciepłym mlekiem, to macchiato freddo jest jego letnią alternatywą – zamiast spienionego mleka dodaje się zimne mleko. Efekt? Bardziej orzeźwiająca wersja macchiato, często wybierana w upalne dni.

Kiedy się pije? O każdej porze, ale szczególnie latem.

Caffè affogato – kawa w formie deseru

Skład: Espresso + gałka lodów (najczęściej waniliowych)

Caffè affogato to połączenie kawy i lodów, czyli coś pomiędzy napojem a deserem. W dosłownym tłumaczeniu „affogato” oznacza „utopiony”, ponieważ gorące espresso wylewa się bezpośrednio na zimną gałkę lodów. To idealna opcja na letnie popołudnie, gdy masz ochotę na coś słodkiego, ale nadal chcesz poczuć smak dobrej kawy.

Kiedy się pije? Głównie jako deser po posiłku.

Caffè al ginseng – kawa z korzeniem żeń-szenia

Skład: Espresso + ekstrakt z żeń-szenia

Coraz popularniejszą alternatywą dla klasycznej kawy we Włoszech jest caffè al ginseng. To napój na bazie espresso, ale z dodatkiem żeń-szenia, który dodaje mu słodkawy, lekko karmelowy smak i naturalne właściwości pobudzające. Dzięki temu jest delikatniejszy niż klasyczna kawa, ale nadal skutecznie dodaje energii.

Kiedy się pije? Najczęściej rano lub jako zdrowszą alternatywa dla klasycznego espresso.

Caffè al vetro – kawa serwowana w szkle

Skład: Espresso (lub macchiato) podawane w szklanej filiżance

To nie rodzaj kawy, ale sposób jej podania. Caffè al vetro oznacza kawę serwowaną w szklanym naczyniu zamiast w klasycznej porcelanowej filiżance. Włosi twierdzą, że dzięki temu kawa ma bardziej wyrazisty smak. Można zamówić zarówno espresso al vetro, jak i macchiato al vetro.

Kiedy się pije? O każdej porze – to wybór estetyczny i smakowy.

Jak zamawiać kawę we Włoszech?

We Włoszech zamawianie kawy to rytuał. Nie siada się w kawiarni na godzinę, lecz szybko pije się espresso przy barze. Kiedy chcesz zamówienie po włosku w grzeczny sposób, możesz użyć tzw. trybu przypuszczającego condizionale presente. Sami Włosi tak mówią! Możesz też po prostu powiedzieć co chcesz zamówić i dodać “grazie” (dziękuję), lub “per favore” (poproszę), albo dosłownie zapytać czy możesz dostać swoje zamówienie “posso avere …“. Spójrz na przykładowe zdania.

Włoski	Polski
Un caffè, per favore.	Poproszę kawę (czyli espresso).
Un cappuccino, grazie.	Poproszę cappuccino.
Vorrei un caffè lungo.	Chciałbym espresso z większą ilością wody.
Posso avere un caffè macchiato?	Czy mogę dostać kawę z odrobiną mleka?
Un caffè corretto, per favore.	Poproszę espresso z alkoholem.
Quanto costa un caffè?	Ile kosztuje kawa?

Włoskie zwyczaje związane z piciem kawy

Włoska kultura kawowa rządzi się swoimi prawami. Jeśli chcesz pić kawę jak prawdziwy Włoch, pamiętaj o kilku zasadach:

Espresso to po prostu „caffè” – Jeśli zamówisz „un caffè” (kawa jest rodzaju męskiego), otrzymasz klasyczne espresso. Nie musisz dodawać „espresso”.
Nie pij cappuccino po 11:00 – Włosi uważają, że mleczna kawa jest tylko na śniadanie. Zamówienie cappuccino po południu to klasyczna turystyczna wpadka!
Kawa przy barze jest tańsza – Jeśli zamówisz kawę przy stoliku, zapłacisz nawet dwa razy więcej. Włosi piją espresso na stojąco przy barze.
Brak kawy na wynos – Włosi raczej nie piją kawy w papierowych kubkach. Kawa to moment na przerwę i wypicie jej na miejscu.
Po obiedzie tylko espresso – Włosi piją mocną kawę po posiłku, ale nigdy cappuccino czy latte.

Jak rozmawiać o kawie?

Umówmy się, kawa jest dla Włochów równie ważna jak jedzenie. Rozmawia się o niej często i dużo, dlatego warto poznać kilka zdań z nazwami rodzajów kawy. Nauka całymi zdaniami pomaga uczniom poczuć się pewniej w nowym języku. Zamiast konstruować zdanie samemu, musisz jedynie odtworzyć zdanie, które już kiedyś zapamiętałeś. Sama widzę z jaką łatwością mówię rzeczy, które często słyszę z ust mojej włoskiej rodziny, przykładowo, nie muszę zastanawiać się jak tworzy się tryb rozkazujący, tylko od razu sięgam pamięcią do momentu, w którym ktoś prosił mnie żebym mu coś podała i mówię np.: “dammelo!” (daj mi to).

Włoski	Polski
Vorrei un caffè al vetro, per favore.	Poproszę espresso w szklance.
Potrei avere un cappuccino senza zucchero?	Czy mogłabym dostać cappuccino bez cukru?
Prendo un caffè corretto con grappa.	Wezmę kawę z dodatkiem grappy.
Mi fa un marocchino, per favore?	Czy mogę prosić o marocchino?
Avete latte di soia per il mio macchiato freddo?	Czy macie mleko sojowe do mojego macchiato freddo?
Un caffè ristretto e un cornetto, grazie.	Espresso ristretto i rogalik, dziękuję.
Potrebbe portarmi un caffè americano con un po’ di latte?	Czy może mi Pan/i przynieść americano z odrobiną mleka?
Preferisco il caffè decaffeinato di sera.	Wieczorem wolę pić kawę bezkofeinową.
Per me un doppio espresso senza zucchero.	Dla mnie podwójne espresso bez cukru.
Questo caffè ha un aroma incredibile!	Ta kawa ma niesamowity aromat!
Il caffè ginseng è dolce e un po’ diverso dal solito espresso.	Kawa z żeń-szeniem jest słodka i trochę inna niż zwykłe espresso.
Il cappuccino che ho bevuto stamattina era troppo schiumoso.	Cappuccino, które piłem dziś rano, było zbyt spienione.
Non ho mai provato un affogato, ma sembra delizioso.	Nigdy nie próbowałem/am affogato, ale wygląda pysznie.
A mio parere, il caffè corretto è troppo forte.	Moim zdaniem kawa corretto jest zbyt mocna.
Se vuoi un caffè leggero, ti consiglio un caffè lungo.	Jeśli chcesz łagodną kawę, polecam ci caffè lungo.
Il miglior espresso che abbia mai bevuto era in un piccolo bar a Roma.	Najlepsze espresso, jakie kiedykolwiek piłam, było w małym barze w Rzymie.
Il marocchino è perfetto se ami il cioccolato!	Marocchino jest idealne, jeśli kochasz czekoladę!
Il mio bar preferito prepara un latte macchiato fantastico.	Moja ulubiona kawiarnia robi świetne latte macchiato.
Il caffè al vetro ha un sapore più intenso, non trovi?	Kawa w szkle ma bardziej intensywny smak, prawda?
In Italia, il cappuccino si beve solo al mattino.	We Włoszech cappuccino pije się tylko rano.
Gli italiani di solito prendono il caffè al banco.	Włosi zazwyczaj piją kawę przy barze.
Mio nonno beve solo caffè d’orzo la sera.	Mój dziadek pije tylko kawę zbożową wieczorem.
Ogni mattina io e i miei colleghi beviamo un espresso insieme.	Każdego ranka piję espresso razem z moimi współpracownikami.
Non riesco a iniziare la giornata senza un caffè doppio.	Nie potrafię zacząć dnia bez podwójnego espresso.
Quando ero in Italia, bevevo sempre un caffè dopo pranzo.	Kiedy byłem we Włoszech, zawsze piłem kawę po obiedzie.
In alcuni bar, il caffè macchiato costa più dell’espresso.	W niektórych kawiarniach caffè macchiato kosztuje więcej niż espresso.
Mia madre beve solo deca, perché non vuole troppa caffeina.	Moja mama pije tylko kawę bezkofeinową, bo nie chce spożywać zbyt dużo kofeiny.
Non tutti gli italiani amano il caffè corretto con grappa.	Nie wszyscy Włosi lubią caffè corretto z grappą.
Ho imparato a bere il caffè senza zucchero dopo un viaggio in Italia.	Nauczyłem/am się pić kawę bez cukru po podróży do Włoch.