Kiedy byłam na wakacjach u mojej rodziny we Włoszech pewnego dnia wspominaliśmy dawne czasy. Nie mogliśmy doliczyć się ile ma się lat kiedy kończy się szkołę we Włoszech i w Polsce, zaproponowałam więc bardzo proste wyliczenie i powiedziałam, że skończyłam szkołę rok temu, a mam 20 lat. W tym momencie wszyscy nagle zareagowali lekkim zdziwieniem. Od razu ktoś wytłumaczył mi subtelną różnicę między słowem anno – rok i ano – odbyt. Mówiąc “Ho 20 ani”, zaszokowałam całe towarzystwo.
Język włoski uchodzi za bardzo prosty, jednak jest kilka zasad wymowy, które musisz poznać. Inaczej możesz narazić się na podobną sytuację (co nie jest końcem świata), albo po prostu błędnie wymawiać dane słowo, a chociaż ultra poprawność nie jest kluczowa, to każdy jednak dąży do tego, żeby używając języka czuć się pewnie. Taką pewność właśnie da ci opanowanie zasad wymowy.
Jak wymawiać spółgłoski?
Zacznę od omówienia jak wymawiać konkretne spółgłoski, ponieważ zasady wymowy mogą różnić się od tego w jakim towarzystwie dana litera przebywa. Niektóre reguły powtarzają się dla dwóch liter, dlatego zwróć uwagę na widoczne schematy.
Jak wymówić “C”?
“C” przed “i” oraz “e” wymawiamy jak polskie “czi”, “cze” np. w słowie cinema (kino). Spójrz na przykłady takich słów:
| Włoski | Polski |
|---|---|
| ciao | cześć |
| certo | oczywiście |
| faccia | twarz |
| cena | kolacja |
| cielo | niebo |
Z kolei kiedy “c” jest w towarzystwie każdej innej litery, czytamy je jak “k”, na przykład w słowie cultura (kultura). Popatrz na listę podobnych słów:
| Włoski | Polski |
|---|---|
| casa | dom |
| cosa | rzecz |
| capello | włos |
| caldo | ciepło |
| curioso | ciekawy |
Jak wymówić “G”?
Z “g” jest bardzo podobnie jak z “c”, zmienia swoje brzmienie w zależności od tego w jakim jest towarzystwie. Przed samogłoskami “i” oraz “e” brzmi jak “dżi” i “dże” na przykład w słowie gente (ludzie). Popatrz na więcej podobnych przykładów:
| Włoski | Polski |
|---|---|
| gelato | lód |
| giorno | dzień |
| giusto | sprawiedliwy |
| Giuseppe | Józef |
| gennaio | styczeń |
W pozostałych przypadkach “g” wymówisz jak po polsku, na przykład w słowie gatto.W tabeli znajdziesz więcej takich słów:
| Włoski | Polski |
|---|---|
| goloso | łakomczuch |
| gufo | sowa |
| gusto | smak |
| gamba | noga |
| guida | przewodnik |
Jak wymówić “H”?
Litera “h” w języku włoskim jest zawsze niema, co oznacza że nigdy jej nie wymawiamy, jak na przykład w słowie hotel. Spójrz na inne takie słowa:
| Włoski | Polski |
|---|---|
| hotel | hotel |
| hobby | hobby |
| hamburger | hamburger |
| spaghetti | spaghetti |
| chiamare | dzwonić |
Jak widzisz, słowa z literą “h” występującą samodzielnie są zazwyczaj słowami obcego pochodzenia. Zazwyczaj “h” występuje w zbitkach takich jak “ghi”, “ghe”, “chi” lub “che”. Wyjątkiem jest odmiana czasownika avere w prawie wszystkich osobach (ho, hai, ha, abbiamo, avete, hanno). W tym przypadku jest to słowo całkowicie włoskie.
Jak wymówić “S”?
Wymowa [s]:
Litera “s” jest wymawiana jak polskie „s”, gdy:
- Występuje na początku wyrazu przed samogłoską (np. sole – słońce).
- Występuje przed spółgłoską (np. stella – gwiazda).
| Włoski | Polski |
|---|---|
| sole | słońce |
| stella | gwiazda |
| scuola | szkoła |
| spesa | zakupy |
| sabato | sobota |
Wymowa [z]:
Litera “s” jest wymawiana jak polskie „z”, gdy:
- Znajduje się między samogłoskami (np. casa – dom).
- Znajduje się między obok spółgłoski dźwięcznej (np. sbaglio – pomyłka)
| Włoski | Polski |
|---|---|
| casa | dom |
| rosa | róża |
| musica | muzyka |
| naso | nos |
| sbaglio | pomyłka |
Jak wymówić “V”?
Litera “v” jest zawsze wymawiana jak polskie „w”. Wymowa jest jednoznaczna i nie ulega zmianie w żadnym kontekście.
| Włoski | Polski |
|---|---|
| vino | wino |
| valigia | walizka |
| via | droga |
| veloce | szybki |
| verdura | warzywa |
Jak wymówić “Z”?
Wymowa [ts]:
Litera “z” brzmi jak polskie „c” (np. pazzo – szalony), w większości przypadków, zwłaszcza:
- Na początku wyrazów.
- W zakończeniach wyrazów na -zione (np. nazione – naród).
| Włoski | Polski |
|---|---|
| pazzo | szalony |
| nazione | naród |
| zaino | plecak |
| ragazzo | chłopak |
| stazione | stacja |
Wymowa [dz]:
Litera “z” brzmi jak polskie „dz” (np. mezzo – środek), głównie:
- Między samogłoskami.
- W niektórych zakończeniach wyrazów, np. -ezza (bellezza – piękno).
| Włoski | Polski |
|---|---|
| mezzo | środek |
| bellezza | piękno |
| ragazza | dziewczyna |
| zero | zero |
| zona | strefa |
Jak wymawiać zbitki spółgłoskowe?
Jak wymówić “CHI/CHE”?
Zbitki “chi”i “che” wymawia się jak polskie „ki” i „ke”. Zapamiętaj, że litera “h”, mimo że sama w sobie jest niema, potrafi zmienić brzmienie innych dźwięków. Pamiętasz, że “c” przed literami “e” oraz “i” czyta się jak miękkie “czi” i “cze”. “H” łagodzi tę wymowę i tworzy dźwięk “ki” i “ke”.
| Włoski | Polski |
|---|---|
| chiave | klucz |
| chiesa | kościół |
| perché | dlaczego |
| chiamare | dzwonić, wołać |
| chiaro | jasny |
Jak wymówić “GHI/GHE”?
Zbitki “ghi”i “ghe” wymawia się twardo, jak polskie „gi” i “ge”. Tak samo jak w przypadku “c”, litera “h” zmienia sytuację i zmienia brzmienie. Spójrz na przykłady:
| Włoski | Polski |
|---|---|
| ghetto | getto |
| ghiaccio | lód |
| ghiro | koszatka |
| spaghetti | spaghetti |
| laghi | jeziora |
Jak wymówić “SCI/SCE”?
Zbitki “sci” i “sce” wymawia się miękko, jak polskie „szi” i „sze”.
| Włoski | Polski |
|---|---|
| scienza | nauka |
| uscire | wychodzić |
| pesce | ryba |
| coscienza | sumienie |
| scena | scena |
Jak wymówić “GLI”?
Zbitka “gli” wymawiana jest jak polskie „li” w słowie „lilia”.
| Włoski | Polski |
|---|---|
| famiglia | rodzina |
| figlio | syn |
| moglie | żona |
| migliore | lepszy |
| aglio | czosnek |
Jak wymówić “GN”?
Zbitka “gn” wymawiana jest jak polskie „ń”. Spójrz na przykłady słów z tym dźwiękiem:
| Włoski | Polski |
|---|---|
| gnocchi | gnocci (włoskie kluski) |
| signore | pan |
| montagna | góra |
| bagno | łazienka |
| campagna | wieś |
Jakich błędów nie popełniać w wymowie?
Język włoski zdaje się czyhać na nas na każdym kroku jeśli chodzi o wymowę. Istnieje kilka słów, które mają bardzo podobne brzmienie, ale bardzo różne znaczenie. Dodatkowo są to słowa, których używa się dość często. Jedna para to już wspomniane przeze mnie słowa ano (odbyt) i anno (rok). Drugim dość popularnym przykładem są wyrazy penne (makaron rurki) i pene (penis). Błąd ten popełnia większość osób nieosłuchanych z językiem włoskim, często taki zapis możemy zauważyć też w menu w restauracjach. Jeśli chcesz raz a dobrze nauczyć się, że makaron to penne, przeczytaj artykuł o rodzajach makaronu.
Skoro jesteśmy w temacie kulinariów, wiele osób jadąc do Włoch zamawia latte myśląc, że prosi o kawę z mlekiem, tymczasem latte po włosku to mleko, można więc zdziwić się, kiedy kelner przyniesie nam szklankę samego mleka. Słowo bardzo podobnie brzmiące to lato, czyli strona (np. un lato della medaglia – jedna strona medalu).
Przykłady można mnożyć, ale według mnie jest tylko jeden sposób, żeby osiągnąć sukces. Trzeba jak najszybciej zacząć mówić, początkowo z błędami, a z czasem płynnie jak rodzimy Włoch.
