Nieregularność czasowników była pierwotnie normą. Oznacza to, że formy czasownika były „regularne”, gdy były nieregularne. Tak właśnie ewoluowały języki – w dużej mierze przez przypadkowe procesy, działające w izolacji od siebie. Nieregularność form czasownikowych odzwierciedla tę przypadkowość.
Z biegiem czasu język ewoluował. Czasowniki takie jak “hebben”, “zijn” czy “komen”, które są bardzo częste, zachowały swój bardzo nieregularny schemat koniugacji, podczas gdy schemat koniugacji dla rzadziej używanych czasowników (np. “werken” czy “luisteren”) uległ zmianie.
Dzisiaj najczęściej używane obecnie czasowniki są nieregularne.
- Odmiana czasownika “zijn” w języku niderlandzkim
- Odmiana czasownika “hebben” w języku niderlandzkim
- Odmiana czasownika „zullen” w języku niderlandzkim
- Odmiana czasownika „kunnen” w języku niderlandzkim
- Odmiana czasownika „gaan” w języku niderlandzkim
- Odmiana czasownika „staan” w języku niderlandzkim
- Odmiana czasownika „zien” w języku niderlandzkim
- Odmiana czasownika „doen” w języku niderlandzkim
- Odmiana czasownika „komen” w języku niderlandzkim
- Odmiana czasownika „mogen” w języku niderlandzkim
- Konkluzja
- Załącznik: 3 formy czasowników nieregularnymi w niderlandzkim
Czasowniki nieregularne możemy podzielić na dwie grupy:
- całkowicie nieregularne, których mamy w sumie 11
- częściowo nieregularne – czyli takie, które posiadają pewne powtarzające się wzory
Czasowniki całkowicie nieregularne to: hebben, zijn, kommen, kunnen, zullen, mogen, zien, doen, slaan, gaan i staan. Czasowniki te są bardzo ważne ze względu na częstotliwość, z jaką występują w niderlandzkich zdaniach. W naszym eksperymencie stanowiły one 20% wszystkich czasowników.
Możesz użyć metody cienia (z ang. Shadowing Method), aby zautomatyzować czasowniki nieregularne. Przeczytaj o tej metodzie, i o innych ćwiczeniach ze słuchu, w naszym artykule na temat skutecznych ćwiczeń ze słuchu do nauki języka.
Odmiana czasownika “zijn” w języku niderlandzkim
Czasownik “być” to zdecydowanie najczęstszy czasownik w języku niderlandzkim.
W firmie Taalhammer przeprowadziliśmy eksperyment, w którym policzyliśmy czasowniki występujące w dużym zbiorze niderlandzkich tekstów. Było ich w sumie ponad 36 tysięcy, a czasownik “zijn” występował (w różnych formach) w tym zbiorze ponad 8 tysięcy razy, czyli stanowi 23% wszystkich występujących czasowników.
Czasownik “zijn” pozwala powiedzieć kim jesteś i jak się nazywasz.
| Niderlandzki | Polski |
|---|---|
| Ik ben Femke. | Jestem Femke. |
| Ik ben een Nederlander.Ik ben een Nederlandse. | Jestem Holendrem.Jestem Holenderką. |
| Ik ben mooi en gelukkig. | Jestem piękna i szczęśliwa. |
Ale to nie wszystko. W języku niderlandzkim funkcjonuje także jako czasownik posiłkowy przed imiesłowem biernym. Jest niezbędny do tworzenia czasów złożonych takich jak “Voltooid Tegenwoordige Tijd” (czas przyszły złożony), “Voltooid Verleden Tijd” (czyli czas zaprzeszły dokonany) i paru innych (patrz druga część tego artykułu o czasownikach regularnych).
Przykładowe zdania:
| Niderlandzki | Polski |
|---|---|
| Ik ben naar school gegaan. | Ja poszedłem do szkoły. |
| Ik ben dat alles vergeten. | Zapomniałem o tym wszystkim. |
| Waar ben je geweest? | Gdzie byłeś? |
| Podmiot | Teraźniejszy | Przeszły | Przeszły złożony |
|---|---|---|---|
| Ik | ben | was | ben geweest |
| je/jij/u | bent | was | bent geweest |
| hij/zij/het | is | was | is geweest |
| wij | zijn | waren | zijn geweest |
| jullie | zijn | waren | zijn geweest |
| zij/ze | zijn | waren | zijn geweest |
Odmiana czasownika “hebben” w języku niderlandzkim
“Hebben” to drugi najczęstszy czasownik w języku niderlandzkim. W naszym eksperymencie stanowi on około 10% wszystkich czasowników.
Podstawowym znaczeniem czasownika “hebben” jest “mieć”, co pozwala, między innymi, wyrazić przynależność i posiadanie (zarówno w sensie dosłownym jak i abstrakcyjnym).
| Niderlandzki | Polski |
|---|---|
| Ik heb een goede baan en veel geld. | Mam dobrą pracę i dużo pieniędzy. |
| Ik heb twee kinderen en een hond. | Mam dwoje dzieci i psa. |
| Ik heb geluk in mijn leven. | Mam szczęście w życiu. |
“Hebben” podobnie jak “zijn” jest także czasownikiem niezależnym. Jest to czasownik posiłkowy przed imiesłowem biernym. Jest niezbędny do tworzenia czasów złożonych takich jak “Voltooid Tegenwoordige Tijd” (czas przyszły złożony), “Voltooid Verleden Tijd” (czyli czas zaprzeszły dokonany) i paru innych (patrz druga część tego artykułu o czasownikach regularnych).
| Niderlandzki | Polski |
|---|---|
| Ik heb iets goeds gedaan. | Zrobiłem coś dobrego. |
| Ik heb mijn moeder lang niet gezien. | Od dawna nie widziałem mojej matki. |
| Heb je lunch gehad? | Czy jadłeś już obiad? |
Automatyzacja koniugacji i użycia czasownika “hebben” jest niezbędna w drodze do płynności.
| Podmiot | Teraźniejszy | Przeszły | Przeszły złożony |
|---|---|---|---|
| Ik | heb | heb | heb gehad |
| * je/jij* u | * hebt* heeft | had | * hebt gehad* heeft gehad |
| hij/zij/het | heeft | heeft | heeft gehad |
| wij/we | hebben | hebben | hebben gehad |
| jullie | hebben | hebben | hebben gehad |
| zij/ze | hebben | hebben | hebben gehad |
Odmiana czasownika „zullen” w języku niderlandzkim
Czasownik ‘zullen’ jest przede wszystkim czasownikiem dla czasu przeszłego, ale używany jest też w niderlandzkim do:
- składania obietnic
- wyrażania ogromnej chęci do zrobienia
- wyrażania prawdopodobieństwa (zullen + wel)
- składania propozycji w formie pytania
Przykłady zdań:
| Niderlandzki | Polski |
|---|---|
| Ik zal volgend jaar naar Amsterdam gaan. | W przyszłym roku pojadę do Amsterdamu. (przyszłość) |
| Ik zal deze brief schrijven. | Napiszę ten list.(obietnica) |
| Ik zal het nooit meer doen. | Nigdy tego więcej nie zrobię. (obietnica) |
| Straks zullen wij goed Nederlands spreken. | Wkrótce będziemy dobrze mówić po niderlandzku. (chęci) |
| Zullen we naar de bioscoop gaan? | Może pójdziemy do muzeum? (propozycja) |
| Het zal wel een goed date zijn. | To będzie pewnie udana randka (prawdopodobieństwo) |
Zobacz na jego odmianę:
| Teraźniejszy | Przeszły | Przeszły złożony | |
|---|---|---|---|
| ik | zal | zou | gezuld** |
| je/jij/u | zal/zult* | zou | gezuld** |
| hij/zij/het | zal | zou | gezuld** |
| we/wij | zullen | zouden | gezuld** |
| jullie | zullen | zouden | gezuld** |
| ze/zij | zullen | zouden | gezuld** |
(*) Je zult i je zal są obydwa poprawne.
(**) Bardzo rzadko spotkasz się z imiesłowem biernym 'gezuld’
Odmiana czasownika „kunnen” w języku niderlandzkim
Czasownik “kunnen” odpowiada polskiemu “móc, potrafić”. Spójrz na przykładowe zdania:
| Niderlandzki | Polski |
|---|---|
| Ik kan goed zwemmen. | Potrafię dobrze pływać. |
| Kunnen wij samen naar Amsterdam gaan? | Czy możemy pojechać razem do Amsterdamu? |
| De studenten konden niet antwoorden. | Uczniowie nie potrafili udzielić odpowiedzi |
| Wat kan ik voor u doen? | Co mogę dla pana/pani zrobić? |
| Ik kon niet slapen. | Nie mogłam spać. |
| Ik had het, zonder uw hulp, niet gekund. | Nie udałoby mi się to bez waszej pomocy. |
Zobacz na jego odmianę:
| Teraźniejszy | Przeszły | Przeszły złożony | |
|---|---|---|---|
| ik | kan | kon | gekund |
| je/jij/u | kan | kon | gekund |
| hij/zij/het | kan | kon | gekund |
| we/wij | kunnen | konden | gekund |
| jullie | kunnen | konden | gekund |
| ze/zij | kunnen | konden | gekund |
Odmiana czasownika „gaan” w języku niderlandzkim
Czasownik “gaan” odpowiada polskiemu “iść”. Spójrz na przykładowe zdania:
| Niderlandzki | Polski |
|---|---|
| Ik ga naar de bioscoop. | Idę do kina. |
| Gaan jullie dit jaar op vakantie? | Czy w tym roku wyjeżdżacie na wakacje? |
| Zij ging snel naar huis. | Szybko poszła do domu. |
| Ze gingen weg. | Poszli sobie. |
| Waar ben je heen gegaan? | Dokąd poszedłeś? |
Zobacz na jego odmianę:
| Teraźniejszy | Przeszły | Przeszły złożony | |
|---|---|---|---|
| ik | ga | ging | gegaan |
| je/jij/u | gaat | ging | gegaan |
| hij/zij/het | gaat | ging | gegaan |
| we/wij | gaan | gingen | gegaan |
| jullie | gaan | gingen | gegaan |
| ze/zij | gaan | gingen | gegaan |
Odmiana czasownika „staan” w języku niderlandzkim
Czasownik “staan” odpowiada polskiemu “stać”. Spójrz na przykładowe zdania:
| Niderlandzki | Polski |
| Ik sta achter je. | Ja stoję za tobą. |
| Ze staat op het podium. | Ona stoi na scenie. |
| Wij staan buiten. | Stoimy na zewnątrz. |
| Stonden jullie achter de deur? | Czy staliście za drzwiami? |
| Ik heb een half uur in de rij gestaan. | Stałem w kolejce przez pół godziny. |
Zobacz na jego odmianę:
| Teraźniejszy | Przeszły | Przeszły złożony | |
| ik | sta | stond | gestaan |
| je/jij/u | staat | stond | gestaan |
| hij/zij/het | staat | stond | gestaan |
| we/wij | staan | stonden | gestaan |
| jullie | staan | stonden | gestaan |
| ze/zij | staan | stonden | gestaan |
Odmiana czasownika „zien” w języku niderlandzkim
Czasownik “zien” odpowiada polskiemu “widzieć”. Spójrz na przykładowe zdania:
| Niderlandzki | Polski |
|---|---|
| Ik zie niets. | Nic nie widzę. |
| Hoeveel vingers zie je? | Ile palców widzisz? |
| Hij zag niemand. | Nikogo nie widział. |
| We zagen hem nergens. | Nigdzie go nie widzieliśmy. |
| Hebben jullie Adam gezien? | Czy widzieliście Adama? |
Zobacz na jego odmianę:
| Teraźniejszy | Przeszły | Przeszły złożony | |
| ik | zie | zag | gezien |
| je/jij/u | ziet | zag | gezien |
| hij/zij/het | ziet | zag | gezien |
| we/wij | zien | zagen | gezien |
| jullie | zien | zagen | gezien |
| ze/zij | zien | zagen | gezien |
Odmiana czasownika „doen” w języku niderlandzkim
Czasownik “doen” odpowiada polskiemu “robić”. Spójrz na przykładowe zdania:
| Niderlandzki | Polski |
|---|---|
| Ik doe wat ik kan. | Robię, co mogę. |
| Ze doet alles snel. | Ona wszystko robi szybko. |
| Hij deed zijn plicht. | Spełnił swój obowiązek. |
| Waarom deden jullie dat? | Dlaczego to zrobiliście? |
| Wie heeft dat gedaan? | Kto to zrobił? |
Zobacz na jego odmianę:
| Teraźniejszy | Przeszły | Przeszły złożony | |
| ik | doe | deed | gedaan |
| je/jij/u | doet | deed | gedaan |
| hij/zij/het | doet | deed | gedaan |
| we/wij | doen | deden | gedaan |
| jullie | doen | deden | gedaan |
| ze/zij | doen | deden | gedaan |
Odmiana czasownika „komen” w języku niderlandzkim
Czasownik “komen” odpowiada polskiemu “przyjść”. Spójrz na przykładowe zdania:
| Niderlandzki | Polski |
|---|---|
| Ik kom maandag. | Przyjdę w poniedziałek. |
| Komt hij echt? | Czy on naprawdę przyjdzie? |
| Komen jullie niet? | Nie przyjdziecie? |
| De jongen kwam terug. | Chłopiec wrócił. |
| Ze is nog niet gekomen. | Ona jeszcze nie przyszła |
Zobacz na jego odmianę:
| Teraźniejszy | Przeszły | Przeszły złożony | |
|---|---|---|---|
| ik | kom | kwam | gekomen |
| je/jij/u | komt | kwam | gekomen |
| hij/zij/het | komt | kwam | gekomen |
| we/wij | komen | kwamen | gekomen |
| jullie | komen | kwamen | gekomen |
| ze/zij | komen | kwamen | gekomen |
Odmiana czasownika „mogen” w języku niderlandzkim
Czasownik “mogen” odpowiada polskiemu “lubić” albo „mieć pozwolenie”. Spójrz na przykładowe zdania:
| Niderlandzki | Polski |
|---|---|
| Ik mag hem wel. | Lubię go. |
| Iedereen mag hem. | Wszyscy go lubią. |
| Tom mocht Mary niet. | Tomek nie lubił Marysi. |
| Ze mochten vandaag niet komen. | Nie wolno im było dzisiaj przyjść. |
| Ik heb je nooit gemogen. | Nigdy cię nie lubiłem. |
Zobacz na jego odmianę:
| Teraźniejszy | Przeszły | Przeszły złożony | |
|---|---|---|---|
| ik | mag | mocht | gemogen |
| je/jij/u | mag | mocht | gemogen |
| hij/zij/het | mag | mocht | gemogen |
| we/wij | mogen | mochten | gemogen |
| jullie | mogen | mochten | gemogen |
| ze/zij | mogen | mochten | gemogen |
Konkluzja
Czasownik jest najważniejszym elementem w zdaniu niderlandzkim. Bez czasownika nie ma zdania. Dlatego opanowanie czasowników jest tak ważne w procesie nauki języka, ponieważ pomaga nam tworzyć zdania, co jest niezbędne do komunikacji.
Najlepszą metodą nauki odmiany czasowników nieregularnych jest nauka krótkich, ale pełnych zdań z ich użyciem – takich jak w tym artykule. Nie tylko pozwala to zautomatyzować i zapamiętać ich formę, ale także od razu wyposaża nas w wiedzę, jak używać ich w zdaniu.
Kursy języka niderlandzkiego w Taalhamerze zostały właśnie przygotowane pod tym kątem. Z nami uczysz się całych zdań i tym sposobem rozwijasz intuicję językową.
Jeżeli interesuje Cię język niderlandzki przeczytaj nasze inne artykuły, np. o odmianie czasowników regularnych w różnych czasach, albo o trudniejszych zagadnieniach w gramatyce niderlandzkiej.
Załącznik: 3 formy czasowników nieregularnymi w niderlandzkim
| Bezokolicznik | Past simple | Past participle | Tłumaczenie |
|---|---|---|---|
| bakken | bakte | gebakken | piec |
| bedriegen | bedroog | bedrogen | oszukiwać |
| beginnen | begon | begonnen | zaczynać |
| beschrijven | beschreef | beschreven | opis |
| besluiten | besloot | besloten | decydować |
| bestaan | bestond | bestaan | istnieć |
| bevelen | beval, bevalen | bevolen | rozkaz, polecenie |
| bewegen | bewoog | bewogen | poruszać się |
| bezoeken | bezocht | bezocht | odwiedzać |
| bidden | bad, baden | gebeden | modlić się |
| bieden | bood | geboden | oferować, prezentować |
| bijten | beet | gebeten | ugryźć |
| binden | bond | gebonden | związać, związać |
| blazen | blies | geblazen | dmuchać |
| blijken | bleek | gebleken | pojawiać się |
| blijven | bleef | gebleven | zostać, pozostać |
| blinken | blonk | geblonken | świecić |
| breken | brak, braken | gebroken | złamać się |
| brengen | bracht | gebracht | przynieść |
| buigen | boog | gebogen | zginać się |
| denken | dacht | gedacht | myśleć |
| doen | deed | gedaan | robić |
| dragen | droeg | gedragen | wspierać, znosić / nosić |
| drijven | dreef | gedreven | pływać / prowadzić |
| drinken | dronk | gedronken | pić |
| duiken | dook | gedoken | nurkować |
| dwingen | dwong | gedwongen | zmuszać, zobowiązywać |
| eten | at , aten | gegeten | jeść |
| fluiten | floot | gefloten | flet |
| gaan | ging | gegaan | iść |
| gelden | gold | gegolden | liczyć |
| genezen | genas, genazen | genezen | leczyć, wyleczyć |
| genieten | genoot | genoten | cieszyć się |
| geven | gaf, gaven | gegeven | dawać |
| gieten | goot | gegoten | lać |
| glijden | gleed | gegleden | ślizgać się |
| glimmen | glom | geglommen | świecić, błyszczeć |
| graven | groef | gegraven | kopać |
| grijpen | greep | gegrepen | chwytać |
| hangen | hing | gehangen | wisieć |
| hebben | had | gehad | mieć |
| heffen | hief | geheven | unieść, podnieść |
| helpen | hielp | geholpen | pomagać |
| heten | heette | geheten | być nazwanym |
| houden | hield | gehouden | trzymać |
| jagen | joeg | gejaagd | polować |
| kiezen | koos | gekozen | wybierać |
| kijken | keek | gekeken | widzieć, patrzeć |
| klimmen | klom | geklommen | wspinać się |
| klinken | klonk | geklonken | dźwięk |
| komen | kwam | gekomen | przyjść |
| kopen | kocht | gekocht | kupować |
| krijgen | kreeg | gekregen | otrzymać |
| krimpen | kromp | gekrompen | kontraktować, kurczyć się |
| kruipen | kroop | gekropen | pełzać |
| kunnen | kon, konden | gekund | być w stanie |
| lachen | lachte | gelachen | śmiać się |
| laden | laadde | geladen | ładować się |
| laten | liet | gelaten | pozwolić |
| lezen | las, lazen | gelezen | czytać |
| liegen | loog | gelogen | kłamać (mówić kłamstwa) |
| liggen | lag, lagen | gelegen | kłamać (być położonym) |
| lijden | leed | geleden | cierpieć |
| lijken | leek | geleken | wyglądać jak |
| lopen | liep | gelopen | chodzić |
| meten | mat, maten | gemeten | mierzyć |
| moeten | moest | gemoeten | mieć |
| mogen | mocht | gemogen | być dozwolone |
| nemen | nam, namen | genomen | brać |
| ontbijten | ontbeet | ontbeten | zjeść śniadanie |
| ontmoeten | ontmoette | ontmoet | spotykać się |
| ontvangen | ontving | ontvangen | otrzymać, powitać |
| prijzen | prees | geprezen | pochwała |
| raden | raadde | geraden | zgadywać |
| rijden | reed | gereden | prowadzić |
| roepen | riep | geroepen | dzwonić, krzyczeć |
| ruiken | rook | geroken | wąchać |
| scheiden | scheidde | gescheiden | separacja, rozwód |
| schenken | schonk | geschonken | darować |
| scheppen | schiep | geschapen | tworzyć |
| scheren | schoor | geschoren | golić się |
| schieten | schoot | geschoten | strzelać, kopać |
| schijnen | scheen | geschenen | błyszczeć |
| schrijven | schreef | geschreven | czarować |
| schrikken | schrok | geschrokken | bać się |
| schuiven | schoof | geschoven | pchać |
| slaan | sloeg | geslagen | uderzyć, uderzyć |
| slapen | sliep | geslapen | spać |
| slijten | sleet | gesleten | nosić |
| sluiten | sloot | gesloten | zamknąć, zamknąć |
| smelten | smolt | gesmolten | stopić się |
| smijten | smeet | gesmeten | rzucać |
| snijden | sneed | gesneden | ciąć, kroić |
| snuiven | snoof | gesnoven | parsknąć |
| spannen | spande | gespannen | tauten |
| spijten | het speet (me) | het heeft (me) gespeten | żałować |
| splijten | spleet | gespleten | rozłupać |
| spreken | sprak, spraken | gesproken | mówić |
| springen | sprong | gesprongen | skok |
| spuiten | spoot | gespoten | erukt |
| staan | stond | gestaan | stać |
| steken | stak, staken | gestoken | żądło |
| stelen | stal, stalen | gestolen | kraść |
| sterven | stierf | gestorven | umierać |
| stijgen | steeg | gestegen | powstać |
| strijden | streed | gestreden | konkurować |
| strijken | streek | gestreken | żelazo |
| treden | trad, traden | getreden | krok |
| treffen | trof | getroffen | spotkanie |
| trekken | trok | getrokken | ciągnąć |
| vallen | viel | gevallen | upadek |
| vangen | ving | gevangen | łapać |
| varen | voer | gevaren | żagiel |
| vechten | vocht | gevochten | walczyć |
| verbergen | verborg | verborgen | chować się |
| verbieden | verbood | verboden | zabronić |
| verbinden | verbond | verbonden | połączyć, dołączyć |
| verblijven | verbleef | verbleven | zostać |
| verdwijnen | verdween | verdwenen | zniknąć |
| vergelijken | vergeleek | vergeleken | porównywać |
| vergeten | vergat | vergeten | zapomnieć |
| verkopen | verkocht | verkocht | sprzedawać |
| verlaten | verliet | verlaten | odejść |
| verliezen | verloor | verloren | tracić |
| verschijnen | verscheen | verschenen | pojawiać się |
| verslijten | versleet | versleten | nosić |
| verslinden | verslond | verslonden | pożerać |
| verstaan | verstond | verstaan | rozumieć |
| vertrekken | vertrok | vertrokken | opuścić |
| verzenden | verzond | verzonden | przedłożyć, wysłać |
| verzinnen | verzon | verzonnen | wymyślać, tworzyć |
| vinden | vond | gevonden | znaleźć |
| vliegen | vloog | gevlogen | latać |
| voorzien | voorzag | voorzien | przewidywać |
| vragen | vroeg | gevraagd | pytać |
| vriezen | vroor | gevroren | zamrażać |
| wassen | waste | gewassen | myć się |
| wegen | woog | gewogen | ważyć |
| werpen | wierp | geworpen | rzucać |
| weten | wist | geweten | wiedzieć |
| wijten | weet | geweten | obwiniać, przypisywać |
| wijzen | wees | gewezen | wskazywać, wskazywać |
| willen | wilde/wou, wilden | gewild | chcieć |
| winnen | won | gewonnen | wygrać |
| worden | werd | geworden | stać się |
| wreken | wreekte | gewroken | mścić się |
| wrijven | wreef | gewreven | obcierać |
| wringen | wrong | gewrongen | wić się |
| zeggen | zei, zeiden | gezegd | mówić |
| zenden | zond | gezonden | wysyłać |
| zien | zag, zagen | gezien | widzieć |
| zijn | was, waren | geweest | być |
| zingen | zong | gezongen | śpiewać |
| zinken | zonk | gezonken | tonąć |
| zitten | zat, zaten | gezeten | siedzieć |
| zoeken | zocht | gezocht | szukać |
| zuigen | zoog | gezogen | ssać |
| zullen | zou, zouden | / | będzie |
| zwellen | zwol | gezwollen | wzdęcie |
| zwemmen | zwom | gezwommen | pływać |
| zweren | zwoer | gezworen | przysięgać |
| zwerven | zwierf | gezworven | gaworzyć |
| zwijgen | zweeg | gezwegen | milczeć |
Related Posts
Czasowniki regularne w języku niderlandzkim. Odmiana przez wszystkie czasy. Tabele i dużo przykładów.
Słówka holenderskie – Jak się szybko nauczyć słownictwa niderlandzkiego
Historia i sztuka holenderskich wyzwisk
Najtrudniejsze zagadnienia gramatyki języka niderlandzkiego
Dni tygodnia, miesiące i pory roku w języku niderlandzkim
