W języku włoskim rodzaj rzeczownika i jego liczba nie jest odizolowaną cechą – wpływa na wiele innych elementów w zdaniu, takich jak rodzaj przymiotnika, zaimki dzierżawcze czy końcówki czasowników w niektórych konstrukcjach. Harmonia gramatyczna pomiędzy elementami zdania to jedna z cech wyróżniających język włoski i zarazem jego podstawowa zasada.
W tym artykule dowiesz się, w jaki sposób rodzaj (męski lub żeński) oraz liczba (pojedyncza lub mnoga) rzeczownika wpływają na formę przymiotników i zaimków. Andiamo!
Jak dostosować formę przymiotnika i zaimka do rzeczownika rodzaju żeńskiego (-a)?
Spójrz na przykładowe zdanie: La mia mamma è malata – “Moja mama jest chora.”
Wszystkie elementy w tym zdaniu, takie jak rodzajnik określony la, zaimek dzierżawczy mia, a także końcówka przymiotnika malata, są dostosowane do rodzaju żeńskiego rzeczownika mamma.
Co się stanie jeśli przerobimy to zdanie na liczbę mnogą? Jeśli jeszcze nie znasz schematu zamiany końcówek rzeczowników w liczbie mnogiej, przeczytaj ten artykuł. W liczbie mnogiej końcówka -a, zamieni się na końcówkę -e. W zdaniu La mia mamma è malata, wystarczy więc zamienić we wszystkich słowach końcówkę -a na -e: Le mie mamme sono malate. Oczywiście nie zapomnij też o zmianie formy czasownika.
Spójrz teraz na przykładowe zdania z rzeczownikami, przymiotnikami i zaimkami w liczbie pojedynczej i mnogiej w rodzaju żeńskim:
| Włoski | Polski |
|---|---|
| La mia casa è bella. | Mój dom jest piękny.. |
| Le mie case sono belle. | Moje domy są piękne. |
| La sua amica è simpatica. | Jego/jej przyjaciółka jest miła. |
| Le sue amiche sono simpatiche. | Jej przyjaciółki są miłe. |
| La nostra scuola è vecchia. | Nasza szkoła jest stara. |
| Le nostre scuole sono vecchie. | Nasze szkoły są stare. |
| La tua cugina è alta. | Twoja kuzynka jest wysoka. |
| Le tue cugine sono alte. | Twoje kuzynki są wysokie. |
| La vostra gatta è nera. | Wasza kotka jest czarna. |
| Le vostre gatte sono nere. | Wasze kotki są czarne. |
Jak dostosować formę przymiotnika i zaimka do rzeczownika rodzaju męskiego (-o)?
Podobnie w przypadku rodzaju męskiego: Il mio amico è stupido – “Mój przyjaciel jest głupi.” Tutaj rodzajnik il, zaimek mio i przymiotnik stupido harmonizują z rodzajem męskim rzeczownika amico.
Spójrz na przykładowe zdania z rzeczownikami, przymiotnikami i zaimkami w liczbie pojedynczej i mnogiej w rodzaju męskim:
| Włoski | Polski |
|---|---|
| Il suo amico è malato. | Jego przyjaciel jest chory. |
| I suoi amici sono malati. | Jego przyjaciele są chorzy. |
| Il tuo fratello è simpatico. | Twój brat jest miły |
| I tuoi fratelli sono simpatici. | Twoi bracia są mili. |
| Il nostro gatto è sporco. | Nasz kot jest brudny. |
| I nostri gatti sono sporchi. | Nasze koty są brudne. |
| Il vostro libro è lungo. | Wasza książka jest długa. |
| I vostri libri sono lunghi. | Wasze książki są długie. |
| Il loro figlio è bravo. | Ich syn jest dobry. |
| I loro figli sono bravi. | Ich synowie są dobre. |
Jak dostosować formę przymiotnika i zaimka do rzeczownika z końcówką -e?
Jeśli czytałeś artykuł o rodzaju męskim i żeńskim rzeczownika, zapewne zadajesz teraz pytanie co z rzeczownikami kończącymi się w liczbie pojedynczej na -e? Czy wówczas również dopasowujemy końcówkę przymiotnika i zaimka do rzeczownika? Odpowiedź jest w zasadzie prosta, nie. Patrzymy na rodzajnik, nie na rzeczownik. Dlatego powiesz Il mio padre è malato (mój ojciec jest chory), nie malate, lub La mia moglie è grassa (moja żona jest gruba), nie grasse.
Na tej samej zasadzie “działają”, niektóre przymiotniki kończą się na -e, a w liczbie mnogiej na -i. Ich końcówek również nie naginasz do końcówki rzeczownika. Powiesz Il tuo ragazzo è felice (twój chłopak jest szczęśliwy), nie felico, lub La tua ragazza è interessante (twoja dziewczyna jest interesująca), nie interessanta.
| Włoski | Polski |
|---|---|
| Il tuo ragazzo è felice. | Twój chłopak jest szczęśliwy. |
| La tua ragazza è interessante. | Twoja dziewczyna jest ciekawa. |
Możesz za to powiedzieć, że jest interessata (zainteresowana),ale to już zupełnie inna historia… 😀
