Czasowniki modalne (modale werkwoorden) w języku niderlandzkim pełnią ważną funkcję w budowaniu zdań, modyfikując sens innych czasowników. Zwykle wskazują one na możliwość, konieczność, chęć, pozwolenie lub brak obowiązku. Do grupy niderlandzkich czasowników modalnych zaliczamy: moeten, mogen, kunnen, willen, zullen i hoeven .
Czasowniki modalne wymagają towarzystwa innego czasownika, który w zdaniu występuje w bezokoliczniku na końcu. Przyjrzyjmy się teraz każdemu czasownikowi z osobna, omawiając ich odmianę, znaczenie oraz praktyczne zastosowanie w kontekście.
Odmiana i znaczenie czasownika moeten – musieć
Czasownik moeten wyraża konieczność lub obowiązek. Odmiana w czasie teraźniejszym:
Osoba Teraźniejszy ik moet jij/u moet hij/zij/het moet wij/jullie/zij moeten
Obiektywnie odczuwany obowiązek Niderlandzki Polski Ik moet morgen vroeg opstaan Muszę jutro wcześnie wstać. Wij moeten naar de dokter gaan Musimy iść do lekarza.
Obowiązek moralny (pozytywny) Je moet eerlijk zijn tegen anderen. Musisz być szczery wobec innych Kinderen moeten respect hebben voor ouderen. Dzieci muszą szanować starszych.
Przepis prawny Je moet je gordel omdoen in de auto. Musisz zapiąć pas w samochodzie. Fietsers moeten stoppen bij het rode licht. Rowerzyści muszą zatrzymać się na czerwonym świetle.
Konieczność Ik moet dit rapport vandaag afmaken. Muszę dziś skończyć ten raport. Ze moeten om 9 uur op school zijn. Oni muszą być w szkole o 9.
Odmiana i znaczenie czasownika “mogen ” – móc, mieć pozwolenie
Czasownik mogen służy do wyrażania pozwolenia, uprawnień lub uprzejmych próśb. Odmiana w czasie teraźniejszym:
Osoba Odmiana ik mag jij/u mag hij/zij/het mag wij/jullie/zij mogen
Pozwolenie Niderlandzki Polski Mag ik hier zitten? Czy mogę tutaj usiąść? Je mag een koekje nemen. Możesz wziąć ciastko.
Zakaz (negatywne pozwolenie) Je mag niet roken in dit gebouw Nie wolno palić w tym budynku. Hij mag niet laat thuis komen On nie może wrócić późno do domu.
Prawo Kinderen mogen gratis reizen met de bus. Dzieci mogą podróżować autobusem za darmo. Mag zij een boek uit de bibliotheek lenen? Czy ona może wypożyczyć książkę z biblioteki?
Uprzejme pytanie Mag ik je fiets lenen? Czy mogę pożyczyć Twój rower? Mag u mij helpen? Czy może mi Pan/Pani pomóc?
Odmiana i znaczenie czasownika “kunnen ” – móc, potrafić
Czasownik kunnen oznacza możliwość lub zdolność wykonania czynności. Odmiana w czasie teraźniejszym:
Osoba Teraźniejszy ik kan jij/u kan hij/zij/het kan wij/jullie/zij kunnen
Zdolność Niderlandzki Polski Ik kan goed zwemmen Potrafię dobrze pływać. Zij kan heel hard rennen. Ona potrafi bardzo szybko biegać.
Możliwość Kunnen we deze film samen kijken? Czy możemy razem obejrzeć ten film? Hij kan morgen naar de vergadering komen. On może jutro przyjść na spotkanie.
Potencjalna umiejętność Kinderen kunnen snel leren. Dzieci potrafią szybko się uczyć. Kan hij koken? Czy on potrafi gotować?
Uprzejme pytanie Kun jij me helpen? Czy możesz mi pomóc? Kan ik dit cadeau kopen? Czy mogę kupić ten prezent?
Kun jij me helpen? Odmiana i znaczenie czasownika willen – chcieć
Czasownik willen pozwala wyrazić chęć, zamiar lub pragnienie. Odmiana w czasie teraźniejszym:
Osoba Odmiana ik wil jij/u wil hij/zij/het wil wij/jullie/zij willen
Pragnienie Niderlandzki Polski Ik wil een boek lezen. Chcę przeczytać książkę. Zij wil een taart bakken. Ona chce upiec ciasto.
Zamiar Hij wil een nieuwe fiets kopen On chce kupić nowy rower. Willen jullie naar het strand? Czy chcecie pójść na plażę?
Propozycja Wil je met mij dansen? Czy chcesz ze mną zatańczyć? Wij willen samen een project maken. Chcemy razem zrobić projekt.
Prośba Wil jij even wachten? Czy możesz chwilę poczekać? Wil je koffie drinken? Czy chcesz napić się kawy?
Odmiana i znaczenie czasownika zullen – mieć zamiar, powinno się
Czasownik zullen używany jest do wyrażania zamiaru lub propozycji. Odmiana w czasie teraźniejszym:
Osoba Odmiana ik zal jij/u zal hij/zij/het zal wij/jullie/zij zullen
Wyrażenie przyszłości Niderlandzki Polski Ik zal morgen naar de winkel gaan. Pójdę jutro do sklepu. Hij zal om 8 uur hier zijn. On będzie tutaj o 8.
Propozycja Zullen we samen naar het park gaan? Czy pójdziemy razem do parku? Zullen we pizza bestellen? Czy zamówimy pizzę?
Obietnica Ik zal je morgen helpen. Pomogę ci jutro. Wij zullen het werk op tijd afmaken. Skończymy pracę na czas
Przewidywanie Het zal morgen regenen. Jutro będzie padać De trein zal over tien minuten aankomen. Pociąg przyjedzie za dziesięć minut.
Odmiana i znaczenie czasownika hoeven – nie musieć
Czasownik hoeven wyraża brak konieczności wykonania czynności. Odmiana w czasie teraźniejszym:
Osoba Teraźniejszy ik hoef jij/u hoeft hij/zij/het hoeft wij/jullie/zij hoeven
Brak konieczności
Je hoeft vandaag niet te werken. Nie musisz dziś pracować. Wij hoeven geen boodschappen te doen. Nie musimy robić zakupów.
Ułatwienie Hij hoeft zich geen zorgen te maken. On nie musi się martwić. Je hoeft niet alles alleen te doen. Nie musisz robić wszystkiego sam.
Alternatywa We hoeven niet met de auto te gaan, we kunnen fietsen. Nie musimy jechać samochodem, możemy pojechać rowerem. Jullie hoeven niet te komen als je geen tijd hebt. Nie musicie przychodzić, jeśli nie macie czasu.
Negatywne pozwolenie Kinderen hoeven geen huiswerk te maken vandaag. Dzieci nie muszą dziś robić pracy domowej. Ze hoeven niet op ons te wachten. Oni nie muszą na nas czekać.
Jeżeli interesuje Cię więcej na temat czasowników modalnych, to zapraszamy do naszych artykułów “Czasowniki modalne w języku niderlandzkim ”, “Prawdopodobieństwo w języku niderlandzki ” oraz “Jak budować zdania z czasownikiem modalnym w jezyku niderlandzkim “.
Stworzona z pasji do nauki języków
Ucz się języka niderlandzkiego z aplikacją Taalhammer
Co powiesz na ćwiczenia ze słuchu? Jeździsz na rowerze albo uprawiasz sport?
Related Posts
